Aktualności

To już drugie źródło, które nas hojnie wsparło. Dziękujemy!

Portal wiedzy:

etnowielkopolska.pl

WPROWADZENIE

Etnowielkopolska to zbiór etnograficznej wiedzy o naszym regionie. W ramach projektu prezentujemy Mapy Dziedzictwa Kulturowego, które bezpłatnie udostępniamy wszystkim zainteresowanym. W szczególności zwracamy się do uczniów, studentów, nauczycieli, pracowników instytucji kulturalnych i samorządowych, działaczy kulturalnych, artystów , pasjonatów oraz mieszkańców innych regionów naszego kraju. Naszym podstawowym celem jest upowszechnianie wiedzy o kulturze tradycyjnej Wielkopolski.

Mapy i towarzyszące im opisy prezentują wybrane dziedziny tej kultury. Każda mapa opowiada o innym zjawisku kulturowym lub innej rzeczywistości kulturowej, związanej z przekazywaniem dziedzictwa kulturowego wśród członków społeczności lokalnych. Z pojedynczych map wyłania się całość, na którą możemy spojrzeć z większego dystansu. Zobaczymy wtedy siłę naszej kultury (i zarazem jej słabości), subregiony o dużej witalności, jak i te mniej prężne. Nasza praca ma służyć edukacji kulturowej. Jesteśmy bowiem przekonani, że znajomość regionalnej kultury tradycyjnej jest jednym z fundamentów tożsamości, a także ważną częścią kompetencji kulturowych, które ułatwiają nam funkcjonowanie w lokalnej wspólnocie.

Mapa to ważny i ciekawy sposób popularyzowania dziedzictwa kulturowego. Każda zawiera opis, który w sposób kompaktowy opisuje najważniejsze aspekty konkretnego zjawiska kulturowego. Mamy nadzieję, że ich uważna lektura zachęci wszystkich do przyjrzenia się kulturze Wielkopolski i, być może, do odnalezienia wielu ciekawostek, które będą inspiracją do samodzielnych poszukiwań.

(więcej…)

Głównym celem projektu jest kompleksowe, wielowymiarowe przedstawienie dnia Świętego Marcina w kulturze tradycyjnej i współczesnej Wielkopolski wraz z kontekstem ponadregionalnym w postaci publikacji (nakład 400 egz.) oraz filmu dokumentacyjnego. Wydawnictwo książkowe będzie już czwartą pozycją z serii „Żywa tradycja w Wielkopolsce”. Zadanie jest realizowane w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna” Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2020 do 2021 roku (nr umowy 09696/20/FPK/DIK z dnia 06.07.2020 roku). W pierwszym i drugim roku dotacja Ministerstwa wyniesie po 20 000 zł.

               Książka powstanie w oparciu o kwerendy literatury i źródeł archiwalnych, zarówno polsko- jak i niemieckojęzycznych. Pomocne będą także badania terenowe, ankietowe oraz pozyskane w ich trakcie fotografie i filmy. Pod koniec 2021 roku przewidziane są spotkania edukacyjno-promocyjne. W realizację zadania oprócz pracowników Muzeum w Szreniawie zaangażowani są także pracownicy innych muzeów oraz Uniwersytetu im. A. Mickiewicza.

W latach 2018-2019 Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie we współpracy z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu przeprowadziło badania niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi trzech powiatów województwa wielkopolskiego: chodzieskiego, pilskiego i złotowskiego. Całkowity koszt tych badań wynosił 91 000,00 zł. Na realizację tego zadania Muzeum otrzymało dofinansowanie ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości 50 000,00 zł.

W roku 2020 Muzeum rozpoczęło realizację zadania „Opracowanie i publikacja 3 tomów serii »Atlas niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi wielkopolskiej«”. Jego celem jest wydanie trzech tomów omawiających przejawy niematerialnych elementów kultury wiejskiej, które zostały zebrane podczas badań terenowych przeprowadzonych w latach 2018-2019 w trzech wspomnianych powiatach północnej części województwa wielkopolskiego.

Poszczególne tomy będą zawierać: część wstępną charakteryzującą teren badań pod względem geograficznym i historycznym oraz przedstawiającą zarys dotychczasowego stanu badań niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi, a następnie szczegółowe omówienie niematerialnego dziedzictwa w danym powiecie z wyodrębnieniem toponomastyki, zwyczajów i obrzędów dorocznych, tradycyjnej religijności, działalności zespołów folklorystycznych i artystów nieprofesjonalnych. Integralną częścią każdego tomu będą dwie mapy topograficzne powiatu w skali 1 : 50 000. Na pierwszej mapie znajdą się zebrane w trakcie badań nazwy topograficzne i etnonimiczne, na drugiej umieszczone zostaną piktogramy obrazujące udokumentowane przejawy niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Wydane tomy stanowić będą kolejne pozycje serii „Atlas niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi wielkopolskiej”: tom 9 – Powiat chodzieski, tom 10 – Powiat pilski i tom 11 – Powiat złotowski.

Zadanie zostało dofinansowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze środków pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna”, na podstawie umowy nr 04156/20/FPK/DIK z dnia 06.05.2020 r.

Kwota dofinansowania wynosi: w roku 2020 – 20 000 zł, a w roku 2021 – 30 000 zł.

W latach 2018-2019 Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie we współpracy z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prowadzi badania niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi trzech północnych powiatów województwa wielkopolskiego: chodzieskiego, pilskiego i złotowskiego.

Na realizację tego zadania Muzeum otrzymało dofinansowanie ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Zadanie zostało dofinansowane w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna” ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, w ramach umowy nr 02564/18/FPK/DIK z dnia 21. 09. 2018 r.: „Dokumentacja niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi północnych powiatów województwa wielkopolskiego”.

Celem tego projektu badawczego jest zebranie i udokumentowanie niematerialnych elementów kultury wiejskiej w badanych powiatach: chodzieskim, pilskim i złotowskim. Przedmiotem badań są zagadnienia z zakresu toponomastyki (nazwy miejscowe określające części wsi i ukształtowania terenu), etnonimy funkcjonujące w lokalnych społecznościach, tradycyjne obrzędy tak związane ze świętami kościelnymi, jak i o charakterze świeckim, uroczystości rodzinne, wiejskie i gminne, w których kultywowana jest miejscowa tradycja, a także przejawy lokalnej religijności, miejsca kultu, umiejętności związane z tradycyjnym rzemiosłem wiejskim oraz przekazy ustne dotyczące wydarzeń ważnych dla społeczności badanych terenów. Celem przedsięwzięcia jest uchronienie od zapomnienia niematerialnych przejawów tradycji wiejskiej; z tego też powodu badania te mają charakter działań ratunkowych. Badania realizowane są metodą wywiadów przeprowadzanych wśród reprezentatywnych mieszkańców wsi, a wyniki zostaną opracowane na przygotowanych formularzach i zebrane w postaci kartoteki papierowej i elektronicznej. Prowadzone badania są kontynuacją prac prowadzonych w latach 2012-2015 w ramach projektu „Atlas niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi wielkopolskiej”.

Całkowity koszt badań wynosi 91 000,00 zł. Kwota dofinansowania wynosi: w roku 2018 – 20 000 zł, a w 2019 r. – 30 000 zł.

Nasze badania zostały wsparte przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego – umowa z dnia 01.08.2018 r. nr 90/DK/IK/2018 kwotą 29 000 zł!

Storna facebookowa poświęcona badaniom: muradyn, żandarów i siwków:

https://www.facebook.com/muradyny/

Ruszamy z kolejnym projektem badawczo-dokumentacyjnym!

PROJEKT DOFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO W RAMACH UMOWY NR 02835/18/FPK/DIK Z DNIA 19.09.2018 R. Z PROGRAMU „KULTURA LUDOWA I TRADYCYJNA

Kwota dofinansowania wynosi: w roku 2018 – 20 000 PLN, a w roku 2019 – 50 000 PLN.

Zasadniczym celem zadania jest publikacja dwóch książek: „Muradyny, Żandary, Siwki – żywa tradycja w Wielkopolsce” oraz „Podkoziołek, Bery, Cymper – żywa tradycja w Wielkopolsce” dokumentujących ciągle żywe niematerialne dziedzictwo kulturowe regionu. Pierwsza z nich zostanie wydana w lutym 2019 roku, a druga w grudniu 2019. Opisywać one będą ludowe, wielkopolskie i wciąż praktykowane zwyczaje związane z obrzędowością wielkanocną i zapustną. W publikacji znajdą się także obszerne części albumowe ze współczesnymi fotografiami prezentującymi wspomniane tradycje. Publikacje powstaną w oparciu o kwerendy źródłowe literatury naukowej i badawczej oraz 6 wyjazdów terenowych (badania kwestionariuszowe, materiały fotograficzne, audio i wideo). Równolegle do realizacji prowadzone będą by prace popularyzatorskie i edukacyjne. Planowane publikacje to kontynuacja serii wydawniczej, której pierwszy tom „Pulteram – żywa tradycja w Wielkopolsce” ukazał się w 2017 roku.

Pulteram, inaczej nazywany polterabendem, to niezwykle popularny w zachodniej Polsce zwyczaj przedweselny. Od Kaszub, przez Kujawy, Wielkopolskę aż do Górnego Śląska na tydzień lub dzień przed weselem, wieczorem pod domem panny młodej zbierają się sąsiedzi, znajomi, rodzina i rozbijają szkło, hałasują, psocą dopóki nie dostaną poczęstunku – alkoholu i jedzenia. Potem państwo młodzi wspólnie sprzątają stłuczkę, a zgromadzeni oceniają zborność przyszłego małżeństwa.

Pulteram, inaczej nazywany polterabendem, to niezwykle popularny w zachodniej Polsce zwyczaj przedweselny. Od Kaszub, przez Kujawy, Wielkopolskę aż do Górnego Śląska na tydzień lub dzień przed weselem, wieczorem pod domem panny młodej zbierają się sąsiedzi, znajomi, rodzina i rozbijają szkło, hałasują, psocą dopóki nie dostaną poczęstunku – alkoholu i jedzenia. Potem państwo młodzi wspólnie sprzątają stłuczkę, a zgromadzeni oceniają zborność przyszłego małżeństwa.

(więcej…)

Pulteram, polter czy butelki to najpopularniejsze nazwy zwyczaju około weselnego, który w skrócie polega na biciu szkła na dzień (lub tydzień) przed ślubem. Na ślady jego żywotności natknęliśmy się w trakcie badań, w latach 2012 – 2014, przygotowujących publikację „Atlas niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi wielkopolskiej” (skr. „Atlas…”).

Jesienią ubiegłego roku powstała koncepcja nowych badań oraz przyszłej monografii opisywanego zjawiska. W formie projektu pt. „Pulteram – żywa tradycja w Wielkopolsce” złożona została aplikacja do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na początku 2017 r. uzyskał on wsparcie wspomnianej instytucji w ramach Programu Kultura ludowa i tradycyjna – wniosek EBOI nr 86913/16/A1 oraz umowa z dnia 11.07.2017 r. nr 00293/17/DIK. Ponadto zadanie zostało dofinansowane przez Wielkopolski Urząd Marszałkowski – umowa z dnia 08.06.2017 r. nr 65/DK/IK2017. Niezwykle cenna pomoc pozwoliła na praktyczną realizację zamierzenia wspólnie z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (IEiAK UAM).

(więcej…)

„Pulteram – żywa tradycja w Wielkopolsce”. Projekt badawczy realizowany dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu „Kultura ludowa i tradycyjna”.

Mamy przyjemność poinformować, że w ramach Konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku w Wielkopolsce Izabella 2015, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie otrzymało pierwsza nagrodę w kategorii Działalność Naukowa i Wydawnicza za Atlas Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Wsi Wielkopolskiej. Izabella jest regionalną nagrodą dla muzeów i muzealników przyznawaną od 2002 roku. Obecnie istnieją 4 kategorie w których jest przyznawana. Nad wyborem laureatów czuwa kapituła złożona z muzealników, naukowców i pracowników instytucji publicznych.

Tom 1: Założenia, metodyka, cele – 19 zł;

Tom 2: Powiat czarnkowsko-trzcianecki – 43 zł;

Tom 3: Powiat gnieźnieński – 43 zł;

Tom 4: Powiat międzychodzki – 35 zł;

Tom 5: Powiat nowotomyski – 43 zł;

Tom 6: Powiat obornicki – 43 zł;

Tom 7: Powiat szamotulski – 35 zł;

Tom 8: Powiat wągrowiecki – 43 zł.

Wszystkie do nabycia w sklepiku Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie.

Istnieje także możliwość zakupienia w sklepie internetowym: Sklep24

Możemy się już cieszyć wydanymi 8 tomami. Atlas wkrótce do nabycia w sklepiku, także wirtualnym, Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie.

Poszczególne tomy po poprawkach, redakcji, korekcie i recenzjach trafiają do wydawnictwa, które zajmie się ich drukiem.

Z okazji Roku Kolberga numer ten jest poświęcony tematyce niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W numerze publikują autorzy naszych badań. Zapraszamy do przeczytania tekstów opisujących współczesne, wielkopolskie zwyczaje doroczne (muradyny, podkoziołek), rodzinne (polterabend) oraz świeckie (rudnickie gadki). Kontakt z redakcją kwartalnika: pw@ngo24.pl

(więcej…)